Nierfalen bij katten
Maar hoe herken je nierfalen bij jouw kat? Waar moet je op letten? En vanaf wanneer moet je speciaal nierdieetvoer geven bij deze aandoening? Deze en andere vragen worden in het volgende artikel beantwoord.
SOS - wanneer jouw kat aan nierfalen lijdt
Nierfalen bij katten is niet te onderschatten. Je hebt er vast al eens iets over gelezen. Maar als jouw eigen kat aan acute of chronische nierfalen lijdt, is dat een heel ander verhaal. Rationele gedachten worden overspoeld door emoties. De zorgen en wanhoop nemen toe. Laten we echter beginnen met de basiskennis:
De functie van gezonde nieren bij katten
Jouw kat heeft van nature twee nieren die verschillende functies vervullen. Een belangrijke taak van de nieren is het filteren van giftige en afvalstoffen. Deze afbraakproducten worden via de urine uitgescheiden. Misschien is het je al opgevallen dat de urine van jouw kat een sterke geur heeft? Dan moet je zeker een oogje in het zeil houden bij jouw kleine viervoeter.
Daarnaast hebben de nieren van jouw kat een regulerende functie. De elektrolytenbalans en de vochtbalans zijn afhankelijk van de werking van de nieren. Bovendien spelen de nieren een belangrijke rol bij de aanmaak van hemoglobine (rode bloedkleurstof) en een hormoon dat de bloeddruk reguleert.
Je ziet dus dat de nieren in het kleine lichaam van jouw kat een essentiële functie hebben. Wanneer de functionaliteit van de nieren afneemt, kan dit verstrekkende gevolgen hebben. Giftige stoffen kunnen zich ophopen in het lichaam van jouw kat, wat een negatief effect kan hebben op andere organen zoals de lever en het hart. Het verrassende, maar ook verontrustende aan nierfalen bij katten is dat de symptomen zich lange tijd niet laten zien. Pas wanneer de nieren ongeveer 60 tot 70% van hun functie hebben verloren, toont jouw kat de eerste klachten.
Hoe ontstaat CNI bij katten?
De zogenaamde CNI (Chronische Nierinsufficiëntie) is een aandoening die katten helaas vaak treft. Dit komt grotendeels doordat katten van nature weinig drinken. Naarmate jouw kat ouder wordt, neemt het risico op nierfalen toe. Het is algemeen bekend dat ongeveer 50% van alle katten ouder dan 12 jaar aan nierfalen lijdt. Er zijn veel oorzaken en triggers voor nierfalen bij jouw kat:
- Ontstekingen van de nieren
- Polycysteuze nieren
- Kanker
- Infectie met leukose
- Nierstenen
- Verhoogde bloeddruk
- Ongelukken en verwondingen
- Gebruik van bepaalde medicijnen
Wanneer een specifiek deel van de nieren wordt beschadigd, schakelt de nier aanvankelijk over op compensatie. De gezonde delen nemen de functie van het beschadigde deel over, waardoor de ziekte lange tijd onopgemerkt blijft. Deze compensatie werkt jarenlang goed. Echter, door de extra belasting raakt het weefsel steeds meer beschadigd. De kat verliest geleidelijk haar nierfunctie. Nierinsufficiëntie sluipt binnen en kan, indien onbehandeld, leiden tot nierfalen.
Nierinsufficiëntie bij katten herkennen
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen acute en chronische nierinsufficiëntie bij katten. Bij een acuut geval neemt de nierfunctie snel en drastisch af. Bij chronische insufficiëntie komen symptomen en problemen langzaam en gedurende een langere periode naar voren. Beide vormen zijn helaas niet te genezen en vereisen dringende behandeling. Onbehandeld kan nierinsufficiëntie ook leiden tot de dood van de kat.
Helaas vertoont jouw kat meestal pas symptomen wanneer de CNI al ver gevorderd is.
Tegelijkertijd kunnen de symptomen erg onspecifiek zijn en ook wijzen op diverse andere ziektes, wat een diagnose bemoeilijkt. Bij een schade van meer dan 60% kunnen de volgende symptomen optreden, waarbij onmiddellijk alarmbellen moeten afgaan:
- jouw kat valt af
- de kat is nauwelijks te motiveren, oogt sloom en moe
- ze drinkt meer en plast vaker dan normaal
- jouw kat heeft geen zin om te eten
- braken en misselijkheid kunnen optreden
- je merkt meer jeuk op
De symptomen van nierinsufficiëntie
Bij de volgende symptomen moet je je kat onmiddellijk naar een dierenarts brengen voor gerichte onderzoeken:
- Vermijden van voedsel
- Ernstig gewichtsverlies ondanks voedselopname
- Doffe vacht
- Verhoogd aantal infecties
- Veelvuldig braken
- Schilferige vacht
- Broze botten
- Veranderde urine met donkere kleur
Er zijn echter nog andere tekenen waarbij je zeker een afspraak bij de dierenarts moet maken:
- Je kat gaat naar de voerbak, maar draait zich om zonder iets te eten.
- Er is een intense geur uit de bek te ruiken.
- De tanden van je kat worden los.
- Het tandvlees is bleek door een verminderde doorbloeding.
De dierenarts moet verschillende onderzoeken uitvoeren. Meestal kunnen de volgende bevindingen worden vastgesteld:
- Verandering van de nieren
- Hartritmestoornissen
- Eiwitten in de urine
- Ophoping van stikstofhoudende afvalstoffen in het bloed
- Veranderingen in elektrolyten in het bloed
- SDMA stijgt
- Veranderingen in de botstructuur
Het verloop van chronische nierinsufficiëntie (CNI) bij katten
Zodra CNI bij je kat is vastgesteld, zal de dierenarts een beoordeling maken. Dit wordt gebaseerd op medische richtlijnen die de dierenarts gebruikt om de behandeling aan te passen. De ernst van de CNI speelt een belangrijke rol in de verdere behandeling. Er zijn vier verschillende stadia, die variëren van milde tot ernstige beperkingen. De dierenarts beoordeelt de ernstgraad aan de hand van de volgende criteria:
- De concentratie van stikstofhoudende afvalstoffen in het bloed neemt toe.
- De bloeddruk van je kat is te hoog.
- Eiwitten worden via de nieren uitgescheiden en kunnen in de urine worden aangetoond.
- Toename van typische CNI-symptomen.
Om de ernst van de nierinsufficiëntie van je kat te bepalen, worden de intensiteit en de ernst van de symptomen en laboratoriumwaarden meegenomen.
Helaas komen de bovengenoemde symptomen en gewijzigde laboratoriumwaarden ook voor bij andere aandoeningen. Daarom is een nauwkeurige aanpak van de dierenarts nodig, met een gerichte diagnostiek. Het gelijktijdig voorkomen van de symptomen en de afwijkende laboratoriumwaarden geeft al een eerste aanwijzing voor CNI bij katten. Om de diagnose te bevestigen, worden beeldvormende technieken gebruikt.
De stadia van nierinsufficiëntie bij katten
Nierinsufficiëntie bij katten treedt niet van de ene dag op de andere op. Het is een langzaam proces dat in verschillende stadia wordt ingedeeld.
Stadium 1: geen uiterlijke tekenen of klinische symptomen
Dit is het beginstadium van nierinsufficiëntie bij katten. In dit stadium vertoont je kat nog geen uiterlijke tekenen of klinische symptomen van een nierziekte. De creatininewaarden bevinden zich nog binnen de normale grenzen en ook de eiwit-creatinineverhouding is normaal. Als je kat zich in dit stadium bevindt, hoef je je geen zorgen te maken. Er zijn nog geen gevolgen voor de levensverwachting van je kat.
Stadium 2: lichte verschijnselen, verhoogde SDMA- en creatininewaarden
In dit stadium kunnen, maar hoeven niet, de eerste symptomen zichtbaar te worden. De verschijnselen zijn in ieder geval mild. Er kan sprake zijn van meer drinken of vaker plassen. Veel katteneigenaren hebben nierinsufficiëntie bij katten in dit stadium nog niet in de gaten. De SDMA- en creatininewaarden zijn licht verhoogd, maar kunnen zich ook nog binnen de normale grenzen bevinden. Wordt dit stadium tijdig herkend, dan kan de levensverwachting van je kat nog tot drie jaar bedragen.
Stadium 3: fase van urinemisch nierfalen
Dit is de fase van urinemisch nierfalen. Je kat vertoont nu al uitgesproken symptomen. Naast een doffe en onverzorgde vacht, braken, eetlustverlies en vermagering, drinkt en plast je kat vaker. Ook het bloedbeeld verandert in dit stadium. De creatininewaarden zijn matig verhoogd, de eiwit-creatinineverhouding is verhoogd en 75% van het nierweefsel is al onherstelbaar beschadigd. De gemiddelde levensverwachting zonder beschermende therapie bedraagt ongeveer 2 jaar.
Stadium 4: eindstadium nierfalen
Dit stadium beschrijft nierfalen in het eindstadium. De symptomen zijn duidelijk uitgesproken en omvatten ernstig braken, voedselweigering, uitdroging en zwakte. De creatininewaarden en de eiwit-creatinineverhouding zijn sterk verhoogd. Zonder symptomatische therapie bedraagt de gemiddelde levensverwachting slechts 35 dagen.
Chronische nierinsufficiëntie
Chronische nierinsufficiëntie bij katten is een leeftijdsgebonden aandoening. Het ontstaat wanneer het nierweefsel chronisch overbelast raakt. Hierdoor wordt het nierweefsel vernietigd en neemt de functionele capaciteit van het orgaan af. Als chronische nierinsufficiëntie bij katten vroegtijdig wordt herkend, kan de levensverwachting worden verlengd. Het is echter een progressief proces dat ondanks behandeling niet volledig kan worden gestopt.
Een speciaal nierdieet kan vanaf stadium II noodzakelijk zijn – raadpleeg hiervoor je dierenarts. In het verdere verloop van de ziekte kan het nodig zijn om een fosfaatbinder te gebruiken – ook hier geldt dat je dit alleen mag doen op advies van je dierenarts. Gebruik nooit een dergelijk preparaat zonder overleg over het product en de dosering.
Meer informatie over speciaal nierdieetvoer vind je verderop in het artikel. Bij nierinsufficiëntie spelen vroege opsporing, de juiste behandeling en dieetveranderingen een cruciale rol.
Waarom is nierinsufficiëntie gevaarlijk voor katten?
Nierinsufficiëntie bij katten kan een levensbedreigende aandoening worden. Let daarom op de volgende punten:
- Als de nieren niet langer in staat zijn om schadelijke stoffen te filteren, stijgt de concentratie van deze stoffen in het bloed van je kat. Dit kan na verloop van tijd leiden tot vergiftiging van alle organen, waarbij vooral de hersenen zwaar worden getroffen.
- Een verhoogde bloeddruk kan op den duur schade toebrengen aan de organen en ogen van je kat. Ook de hersenen en het hart worden sterk beïnvloed.
- Als je kat vaak plast, gaan belangrijke elektrolyten verloren. Dit veroorzaakt een vicieuze cirkel: door de verstoring van het elektrolytenevenwicht gaat je kat meer braken. Dit symptoom kan leiden tot circulatieproblemen, een verminderde organenfunctie en een verslechtering van de nierinsufficiëntie bij katten.
Levensverwachting bij katten met nierinsufficiëntie
Veel katteneigenaren willen van hun dierenarts weten hoe lang hun kat nog zal leven na de diagnose. Helaas kan deze vraag niet eenduidig worden beantwoord. Veel factoren spelen een rol, waaronder de verdere behandeling en een aanpassing van het dieet. Als nierinsufficiëntie bij katten in een vroeg stadium wordt vastgesteld, zijn de vooruitzichten beter. Door de symptomen individueel en consequent te behandelen, neemt de levensverwachting toe. Het hangt echter ook af van het individuele organisme van je kat en hoe ze met de belasting van nierinsufficiëntie omgaat. Bij vroege detectie, de juiste behandeling en een kwalitatieve dieetverandering kan de levensverwachting enkele jaren bedragen.
Behandeling van nierinsufficiëntie (CNI)
Nierinsufficiëntie bij katten is helaas een ongeneeslijke ziekte. Het merendeel van de katten ouder dan 12 jaar lijdt aan deze verraderlijke aandoening. Hoewel nierinsufficiëntie bij katten onomkeerbaar is, kan de progressie ervan worden vertraagd door de juiste symptomatische behandeling en een dieetverandering. Op deze manier kan de levenskwaliteit van je kat worden geoptimaliseerd.
Naast een medicamenteuze behandeling, die alleen door een dierenarts kan worden voorgeschreven, kun je je kat ook zelf ondersteunen. Hierbij spelen twee belangrijke aspecten een rol:
- Zorg ervoor dat je kat voldoende voedsel en water binnenkrijgt. Houd hierbij de hoeveelheden nauwlettend in de gaten. Bij buitenkatten kan dit lastig zijn, omdat je de controle verliest wanneer ze het huis verlaten.
- Met een aangepast dieet kan de belasting van de nieren van je kat aanzienlijk worden verminderd. Dit betekent dat het reeds beschadigde weefsel minder hoeft te doen aan ontgifting en filtering. Kies voor hoogwaardige producten zoals BARF in het nierdieet.
Soms verergeren de symptomen. Met de juiste behandeling kan je kat in de meeste gevallen echter weer worden gestabiliseerd. Afhankelijk van het stadium en de ernst omvat de behandeling van nierinsufficiëntie bij katten belangrijke pijlers:
01.
Het Voer
Je kat zou absoluut een speciaal nierdieetvoer moeten krijgen. Doordat dit voer minder eiwitten bevat, ontstaan er ook minder schadelijke afvalstoffen. Om het positieve effect te bereiken, moet het nierdieet al in een vroeg stadium (vanaf stadium 2) worden toegediend.
02.
De Vochtinname
Als je kat aan nierinsufficiëntie lijdt, moet je ervoor zorgen dat ze voldoende vers water binnenkrijgt. Het zogenaamde vleeswater kan aan het normale water worden toegevoegd om de vochtinname te stimuleren.
03.
Medicatie
De medicamenteuze behandeling wordt afgestemd op de symptomen en bloedwaarden. Daarom is het belangrijk om regelmatig controles bij je kat te laten uitvoeren, zodat de medicatie kan worden aangepast.
Voedingsadvies bij nierinsufficiëntie bij katten
Net als bij alle gezondheidsgerelateerde onderwerpen speelt voeding ook bij nierinsufficiëntie een centrale rol. Wat je kat eet, heeft een grote invloed op de functie en gezondheid van de organen. Alleen door gezond te eten, kan een gezonde basis voor het lichaam worden gelegd – dit geldt voor zowel mensen als dieren.
Sommige dierenartsen bevelen bij nierinsufficiëntie speciaal dieetvoer aan. Dit is meestal droogvoer. Dat dit door het lage vochtgehalte een negatieve invloed op de nieren kan hebben, hoeven we waarschijnlijk niet meer te noemen. Beter is het om je kat kwalitatief hoogwaardig, vers vlees te geven, dat naast goed verteerbare vitaminen en mineralen geen onnodige chemische toevoegingen bevat en een hoog vochtgehalte heeft.
Speciaal voor katten met nierinsufficiëntie zijn er de renale compleetmenu's van eBarf. Deze zijn ontwikkeld in samenwerking met de dierenarts en voedingsdeskundige voor katten, Petra von Quillfeldt, en zijn speciaal afgestemd op de behoeften van katten met nierproblemen. Naast veel vers spiervlees van kalkoen, kip en rund, bevatten hoogwaardige organen en andere natuurlijke supplementen alles wat nodig is om je kat optimaal te ondersteunen.
Gevogelte is bijzonder hoogwaardig en licht verteerbaar eiwit. Het behoort tot de natuurlijke prooien van katten en wordt meestal graag door hen gegeten. Bij katten met nierproblemen is de acceptatie van het voer erg belangrijk, omdat deze katten vaak last hebben van misselijkheid en braken, waardoor ze kieskeurig worden met eten.
Het bijzondere aan de Fix-BARF® renal compleetmenu's van eBarf
- In tegenstelling tot conventioneel nierdieetvoer is Fix-BARF® renal volledig graanvrij en bevat het geen koolhydraten, met uitzondering van de benodigde vezels (die in rauwe toestand niet door het lichaam van de kat kunnen worden opgenomen) en pectine (een bindmiddel, gewonnen uit rijpe appels, dat de vorming van ammoniak en ureum in de dikke darm remt).
- De renal compleetmenu's bevatten geen andere plantaardige bestanddelen of toevoegingen. Het vezelgehalte is verhoogd tot 10%. Hiervoor wordt pompoen gebruikt, dat een kalmerende en ondersteunende werking heeft op de darmfunctie en spijsvertering. Het kan veelvoorkomende maag-darmproblemen bij katten met nierziekten helpen voorkomen. Aangezien katten meestal vatbaar zijn voor obstipatie, wordt pompoen meestal goed verdragen.
- Het fosforgehalte in de menu's is aanzienlijk verlaagd (met ongeveer 30% van de benodigde waarde tot 170 mg/MJ UE (megajoule bruikbare energie)), oftewel tot ongeveer 2/3 van de onderhoudsbehoefte. Deze maatregel ontlast de nieren aanzienlijk.
- Het calciumgehalte is zo berekend dat een gunstige Ca/P (calcium/fosfor) verhouding van 1,4/1 behouden blijft, ondanks de aanzienlijke verlaging van fosfor.
- De ijzerbehoefte van katten met chronische nierziekten is doorgaans hoger dan bij gezonde dieren. Vaak ontwikkelt zich bij deze ziekte zelfs bloedarmoede. Daarom is in de nierdieetmenu's de ijzertoevoer met 150% verhoogd.
- Om een enigszins verlaagd natriumgehalte bij een stabiele kalium/natrium-verhouding mogelijk te maken, is het kaliumgehalte niet verhoogd, maar is het natriumgehalte aangepast. Zo ontstaat een verhouding van Ka/Na van 1,9 tot 2,1/1.
- Het eiwitgehalte is voldoende (en dus niet te hoog!). De Fix-BARF® renal menu's zijn berekend op ongeveer 15 g verteerbaar ruw eiwit per MJ UE. Omdat de niermenu's worden bereid met hoogwaardig en goed verteerbaar spierweefsel en - behalve vezels en pectine - uitsluitend uit dierlijke producten bestaan, is de acceptatie van dit voer bij katten goed tot zeer goed.
- Er worden geen bindweefselrijke vleessoorten zoals bijvoorbeeld nekvlees, slokdarmvlees, magen, enz., geen pezen, kraakbeen en andere moeilijk verteerbare onderdelen verwerkt. Door uitsluitend gebruik te maken van hoogwaardig dierlijk eiwit wordt de hoeveelheid stikstofverbindingen in de darm beperkt. Tegelijkertijd blijft de hoeveelheid ammoniak die door bacteriële afbraakprocessen in de darmflora in de dikke darm ontstaat tot een minimum beperkt. Bovendien remt het fermenteerbare pectine de vorming van ammoniak en ureum.
- Door de nierziekte worden vooral in water oplosbare vitaminen uit het lichaam van je kat uitgescheiden. Hierdoor is er een verhoogde behoefte aan B-vitaminen, biotine en foliumzuur. De verhoogde behoefte aan deze vitaminen is in de recepten meegenomen.
- Om polyurie (verhoogde urinelozing) bij katten met nierproblemen tegen te gaan, kunnen de Fix-BARF® renal menu's worden gemengd met ongeveer 30 ml warm water voordat ze worden gevoerd. Veel katten houden van deze warme soep.
- Het energiegehalte in de nier-compleetmenu's is verhoogd door het extra vet, maar het totale energiegehalte per portie niet. Dit gaat gepaard met een verhoogde vitamine E-behoefte (antioxidant), maar ook met een verlaagd eiwit- en fosfaatgehalte. In de niermenu's is daarom 50% meer vitamine E opgenomen dan nodig is. Door het verhoogde vetgehalte in het recept neemt de acceptatie toe, omdat katten vetminnende carnivoren zijn.
- Om een fosfaatgehalte onder de benodigde hoeveelheid te bereiken, wordt in de speciale niermenu's eiwit gebruikt. Dit is zeer goed verteerbaar eiwit dat geen fosfaat bevat. Het eiwit bevat in rauwe toestand een proteïne die de opname van het voor katten zeer belangrijke vitamine biotine remt. Daarom wordt het eiwit voor onze nierrecepten gekookt en pas daarna aan het menu toegevoegd.
- Het gehalte aan zalmolie in de renal compleetmenu's is 2 g per kg voer. De olie bevat veel essentiële omega 3-vetzuren die je kat extra kunnen ondersteunen bij het gezond blijven.
Bijzondere opmerkingen over nierdieetvoer voor katten
In principe moet je een nierdieetvoer voor chronische nierziekten bij je kat pas voeren op aanraden van je dierenarts na een voorafgaande diagnose en beoordeling van de ernst van de ziekte. Voer het nierdieet bovendien niet langer dan zes maanden achter elkaar en laat je kat daarna controleren door je dierenarts. Katten die nierdieetvoer krijgen, moeten onder regelmatige veterinaire controle staan.
Als je kat eerder nog geen BARF heeft gehad, zorg er dan voor dat je de voeromschakeling langzaam uitvoert. Zo kan het organisme van je kat wennen aan het nieuwe voedsel. Omdat sommige katten erg kieskeurig zijn als het om hun voer gaat, kan het zijn dat je geduld moet hebben. Blijf alsjeblieft volhouden met de voeromschakeling. Dit is een belangrijke pijler bij de behandeling van katten met nierproblemen.
Als je vragen hebt over de producten, kun je ook rechtstreeks contact opnemen met Petra von Quillfeldt. Zij is niet alleen de auteur van "Katten BARFen", maar ook de ontwikkelaar van de nierproducten voor katten. Bij haar vind je een expert op dit gebied.
0 Opmerkingen